Wybór zawodu jest arcytrudnym wyzwaniem. Pierwszą przyszłościową decyzję dziecko podejmuje już w VIII klasie, kolejną tuż po maturze. Często nawet już u progu dorosłości młody człowiek nie do końca wie, co chciałby w życiu robić i czym kierować się przy wyborze swojej ścieżki zawodowej. Czy wybrać dobrze płatną i prosperującą branżę? Czy może odrzucić na bok panujące trendy i rozwijać się w obszarze własnych pasji – robić to, co przynosi radość i satysfakcję? Jedno jest pewne – w tej trudnej decyzji wsparcie rodziców jest kluczowe!

Kim będę, gdy dorosnę?

To pytanie towarzyszy dziecku od najmłodszych lat! W końcu każdy maluch chciałby już być dorosły. Oczywiście pierwsze „decyzje” podejmowane są bardzo dynamicznie. Jednego dnia dziecko pewnie oświadcza, że w przyszłości będzie sportowcem. Kilka dni później z równą pewnością w głosie odpowiada, że lekarzem. Po kilku miesiącach można już zrobić całą listę zawodów, które zostały odrzucone niemal tak szybko, jak wybrane. To zupełnie normalne – osobowość młodego człowieka kształtuje się powoli, a świadomość własnego „ja”, swoich mocnych i słabych stron przychodzi znacznie później, często dopiero w dorosłym życiu.

Pierwsze ważne decyzje zawodowe młodego człowieka

Pierwszą decyzję związaną ze swoją przyszłością dziecko podejmuje w VIII klasie szkoły podstawowej. To wtedy decyduje, jaki dalszy rodzaj kształcenia wybrać. Liceum, technikum, a może szkoła branżowa? W wieku 13-14 lat dziecko musi wybrać obszar swojej przyszłej specjalizacji lub profil naukowy, który będzie realizować przez kolejne lata.

Uczniowie szkół zawodowych mają nieco lżej. Przez kilka lat uczą się tajników wybranego zawodu, a swoją wiedzę i umiejętności sprawdzają podczas egzaminu zawodowego. Mają już kwalifikacje i kompetencje potrzebne do podjęcia pracy zarobkowej, choć oczywiście nadal mogą dokształcać się na wybranych studiach. Licealiści muszą jeszcze wybrać kierunek studiów (lub policealnej szkoły zawodowej czy studium), a to kolejna ważna życiowa decyzja.

Jak wspierać dziecko przy wyborze zawodu?

Rodzice powinni myśleć o przyszłości swojego dziecka już od pierwszych lat jego życia. A w sytuacji wyboru (i szkoły ponadpodstawowej, i studiów) dać młodemu człowiekowi oparcie, pomóc rozwiać wątpliwości, wskazać zalety i wady rozwiązania, mądrze doradzić. Jaką postawą powinni wykazać się względem swoich pociech rodzice? W jaki sposób wspierać zawodową decyzję dziecka?

Własne ambicje na bok

To naturalne, że rodzice chcą dla swojego dziecka jak najlepiej. Marzą, by miało dobrze płatną, intratną posadę, by szybko pięło się po szczeblach kariery. Niestety w dobrych chęciach łatwo się zatracić i zamiast doradzać, zacząć narzucać własne zdanie. To, że dziecko nie powieli marzeń rodziców i nie zostanie lekarzem, prawnikiem czy inżynierem nie świadczy o tym, że rodzice popełnili błędy wychowawcze. Wręcz przeciwnie – samodzielny wybór i postawienie na swoim oznacza, że młody człowiek jest świadomy, ambitny, odpowiedzialny, chce wziąć życie w swoje ręce!

Pieniądze szczęścia nie dają?

Czy wysokość zarobków w danym zawodzie powinna być kluczowym kryterium wyboru zawodu? Każdy rodzic pragnie, by jego dziecko w przyszłości dobrze zarabiało. By nie musiało martwić się „o przeżycie”, odmawiać sobie przyjemności. By zamiast na pieniądzach, mogło skupić się na rodzinie, relacjach, realizacji własnych marzeń. Niestety zarobki w różnych zawodach są bardzo rozbieżne. A co jeśli młody człowiek chciałby zostać np. nauczycielem? Stanowczo odradzać? Warto przede wszystkim zastanowić się, w jaki sposób mógłby połączyć swoją pasję i misję, a jednocześnie zarabiać więcej, niż standardową wysokość pensji na danej posadzie.

Wcale nie wiem lepiej

To prawda, że rodzice lepiej niż ich dzieci znają rynek pracy, że mają większą wiedzę o życiu zawodowym, lata swojego doświadczenia. Nie jest to jednak powód, by starać się postawić na swoim i narzucić dziecku swoją decyzję. Nikt nie wie lepiej, co dorastający człowiek ma w głowie, co go popycha naprzód, w czym chciałby się realizować, niż on sam. To powinna być samodzielna decyzja dziecka, w końcu w grę wchodzi jego przyszłość. Jeśli wybór okaże się nietrafiony, to właśnie młody człowiek będzie musiał zaakceptować i naprawić swoje błędy życiowe, nie jego rodzice.

Radość, satysfakcja, spełnienie

W pracy spędza się większą część swojego życia. Jeśli się jej nie lubi, to bardzo szybko można się wypalić zawodowo. Praca, która nie przynosi przyjemności, radości i satysfakcji, pogarsza jakość życia. Szybko prowadzi do rozdrażnienia, negatywnych emocji, poczucia beznadziei, przygnębienia.

Dlatego na pytanie dziecka: „Jaki zawód powinienem wybrać?” rodzice powinni odpowiedzieć w pierwszej kolejności: „Taki, który będzie sprawiał Ci radość i satysfakcję, w którym będziesz czuć się dobrze”.

Jak pomóc dziecku w wyborze kariery zawodowej?

O przyszłym wyborze kariery zawodowej dziecka rodzice powinni myśleć już od pierwszych lat jego życia. Są takie zawody, którym młodzi ludzie muszą poświęcić swoje dzieciństwo – np. sportowiec, tancerz, muzyk. I choć w dorosłym życiu zawsze można zmienić branżę, wykwalifikować się w zupełnie innym zawodzie, to warto od najmłodszych lat proponować dziecku różne ścieżki zawodowe, rozwijać wiedzę i umiejętności w danym kierunku. Kompetencje te będą przecież przydatne także wtedy, gdy młody człowiek postanowi pójść zupełnie inną drogą!

Obserwować od najmłodszych lat

Każdy człowiek ma talenty i naturalne predyspozycje w jakimś kierunku. Już u kilkuletnich dzieci objawiają się one w trakcie codziennej zabawy, podczas wykonywania różnych rutynowych czynności. Dotyczy to nie tylko konkretnych umiejętności (np. ponadprzeciętne zdolności manualne czy artystyczne), ale także cech charakteru i tzw. kompetencji miękkich (np. zdolności organizacyjne, wyjątkowa kreatywność). Rodzic, który zna swoje dziecko, może pomóc mu rozwijać swoje mocne strony i pracować nad słabymi, np. proponując ukierunkowane na jakiś aspekt zabawy czy zajęcia dodatkowe.

Proponować różne zajęcia pozalekcyjne

Często zdarza się tak, że dziecko nie pielęgnuje własnego hobby. Niby uczęszcza np. na lekcje gry na pianinie, ale nie przykłada się do ćwiczeń. Kolejny tydzień męczy, by zapisać je na kurs jeździectwa. Rodzice jednak obawiają się, że i to nie wypali. To naturalne! To, co w jednej chwili wydaje się być dziecku wciągające, po kilku dniach może przestać angażować.

Nie da się znaleźć hobby czy pasji, nie próbując różnych rzeczy. Dlatego dbałość o to, by dziecko próbowało swoich sił w różnych zajęciach, jest tak ważna! I choć bywa to z punktu widzenia rodzica denerwujące, to należy pozwolić dziecku rezygnować z zajęć i zaczynać coś nowego. Oczywiście warto zachęcać do kontynuowania przygody, ale nic na siłę.

Pomóc odkrywać mocne i słabe strony

Świadomość własnego „ja”, swoich cech charakteru to wiedza, która często przychodzi dopiero w dorosłym życiu. Rodzice, patrząc na dziecko z boku, z dystansu, mogą pomóc mu odkrywać swoje wnętrze. „Kim jestem? W czym jestem dobry? W czym mógłbym się sprawdzić? Do czego muszę się przyłożyć?”. Oczywiście ważne jest to, by chwalić i zapewniać dziecko, że jest najlepsze takie, jakie jest, że jego negatywne cechy nie są czymś złym, że po prostu warto nad nimi pracować, stając się z dnia na dzień coraz lepszym człowiekiem.

Pomóc zgłębić rynek pracy

Struktura rynku pracy, wymagania dotyczące danego stanowiska, obowiązki, odpowiedzialność, poziom zarobków, specyfika firm, możliwe ścieżki rozwoju – dzieci najczęściej nie wiedzą, co dokładnie czeka je w danym zawodzie. Rodzice, jako bardziej doświadczeni, powinni pomóc dziecku zdobyć najważniejsze informacje, które pomogą mu podjąć najlepszą dla siebie decyzje.

Przykład – jak zostać programistą gier?

Dziecko wcale nie musi marzyć o zostaniu programistą – do pewnego wieku może nawet nie wiedzieć, że taki zawód istnieje. Jeśli jednak ciągnie je w stronę nowych technologii, lubi z nimi obcować, jest ciekawy tego, w jaki sposób działają, to zdecydowanie warto pomyśleć o doskonaleniu kompetencji cyfrowych od najmłodszych lat. A może hobby dziecka to gry komputerowe? Który z małych graczy nie chciałby stworzyć własnej gry?! Toż to świetna zabawa, podczas której postawi pierwsze kroki w programistycznej karierze.

Doskonalenie kompetencji potrzebnych programiście

W trakcie swojej pracy programista wykorzystuje szereg różnych kompetencji. Musi łączyć myślenie twórcze i kreatywne z przyczynowo-skutkowym, logicznym. Na co dzień analizuje problemy, projektuje, testuje i wdraża rozwiązania, ucząc się na własnych błędach. Warto więc od najmłodszych lat proponować dziecku takie aktywności i zabawy, które będą te kompetencje pogłębiać.

Kurs programistyczny z Gigantami Programowania

Warto też zapisać dziecko na zajęcia pozalekcyjne – np. na kurs programistyczny z Gigantami Programowania. W ten sposób dziecko nie tylko zdobędzie wiedzę i kompetencje, ale przekuje swoje zainteresowania w hobby. W przyszłości będzie mogło realizować swoje pasje w ramach pracy i stanie się naprawdę szczęśliwym człowiekiem. A nawet jeśli porzuci programowanie, to zdobytą wiedzę i umiejętności nadal będzie mogło wykorzystać na różne sposoby.

FAQ:

Jak pomóc dziecku wybrać zawód?

Obserwować od najmłodszych lat jego mocne i słabe strony, zainteresowania, talenty. Proponować różne formy spędzania wolnego czasu, zapisywać na dodatkowe zajęcia, by mogło zdobyć różne doświadczenia. Pomóc uporządkować informacje na temat rynku pracy i konkretnych zawodów. Pozwolić popełniać błędy i samodzielnie decydować o własnym życiu.

Czy warto szkolić dziecko w jakimś konkretnym kierunku?

Oczywiście, jeśli tylko jest on zgodny z jego zainteresowaniami i młody człowiek sam chce się w nim rozwijać. Na przykład jeśli dziecko lubi nowe technologie, gry, mogłoby nie odchodzić od komputera, warto pomyśleć o zajęciach programistycznych i połączyć przyjemne z pożytecznym.

Jak zostać programistą?

Często już w szkole podstawowej krystalizuje się marzenie o zostaniu programistą. Jeśli dziecko w tym wieku zacznie się uczyć i testować swoje umiejętności, to już u progu dorosłości będzie mogło zacząć na nich zarabiać. Ważne jest to, aby przekuć to zainteresowanie w pasję. Warto np. zapisać dziecko na kurs programowania z Gigantami Programowania, podczas którego będzie uczyło się w miłej atmosferze zabawy, z indywidualnym wsparciem nauczyciela - mentora.