Umiejętność koncentracji uwagi jest kluczowa dla edukacji i rozwoju i wręcz niezbędna w codziennym życiu. To podstawa efektywnej pracy mózgu! Współcześnie liczba przyswajanych bodźców i komunikatów przekracza zdolności poznawcze umysłu osoby dorosłej, a co dopiero kilkulatka. Coraz ciężej nam się skupić! O tę umiejętność trzeba więc zadbać – trenować ją każdego dnia. Poniżej kilka propozycji ćwiczeń na koncentrację uwagi u dzieci w formie codziennych zabaw!

Na czym polegają ćwiczenia na koncentrację uwagi?

Ćwiczenia na koncentrację polegają na tym, że trzeba skupić całą swoją uwagę na określonym zadaniu – zadbać o dobrą motywację, zaangażować umysł, pozostać odpornym na wszelkie „rozpraszacze” i zrealizować cel!

Ćwiczenia na koncentrację uwagi u dzieci powinny mieć naturalnie formę zabawy, rozrywki bądź wyzwania. Należy wziąć pod uwagę indywidualne możliwości dziecka (poziom rozwoju i tempo nauki) oraz jego zainteresowania.

Ćwiczenia na koncentrację uwagi u najmłodszych

Umiejętność koncentracji ćwiczyć można od pierwszych miesięcy życia – podczas zabawy z kartami kontrastowymi, zabawkami manipulacyjnymi i wszystkimi tymi, które angażują uwagę. Warto zwrócić uwagę na to, co w sposób naturalny ciekawi dziecko – różne faktury, elementy szeleszczące, obracające się, błyszczące itp. Kilkulatka można już zachęcić do bardziej wymagających zabaw!

Zabawy sensoryczne i w „programowanie”

Ścieżki sensoryczne, tory przeszkód, labirynty – to propozycje zabaw, które wciągają, bo polegają na… odkrywaniu! Można je tworzyć i wykorzystywać na różne sposoby, a ciekawym pomysłem jest włączenie w zabawę nauki „programowania”.

W jaki sposób „zaprogramować” przejście przez tor lub wyjście z labiryntu? Maluch będzie musiał się trochę pogłowić i skoncentrować na wydaniu odpowiednich poleceń. Takie zabawy wyostrzają uwagę,  ćwiczą umiejętność logicznego myślenia i rozwijają wyobraźnię (zwłaszcza gdy zorganizujemy je w konwencji wyzwania).

Memory, puzzle, łamigłówki i robotyka

Warto też wykorzystać zabawki edukacyjne i pomoce dydaktyczne dostosowane do wieku dziecka. 

To mogą być zabawki do nauki programowania np. roboty – dziecko naturalnie skupi się na zadaniu, bo będzie chciało „nauczyć” zabawkę śpiewać czy wykonywać określone ruchy. Koncentrację poprawiają też różnego rodzaju gry logiczne i pamięciowe oraz łamigłówki. Układanie puzzli, zabawa w „memory” czy szukanie różnic na obrazkach wymagają uwagi, która szybko zostaje nagrodzona – satysfakcją!

„Gdzie to jest ukryte?”

To klasyczna zabawa, której poziom można zwiększać wraz z wiekiem dziecka. Należy przygotować jedynie jakiś niewielki przedmiot i kilka kubeczków.

Przedmiot ukrywamy w jednym z kubeczków i mieszamy je między sobą. Zadaniem dziecka jest obserwować cały proces, wodzić wzrokiem za tym kubeczkiem, w którym został ukryty przedmiot, a następnie wskazać go w nowej konfiguracji. 

Ćwiczenia na koncentrację uwagi u dzieci szkolnych

Wszystkie wskazane powyżej ćwiczenia na koncentrację uwagi można modyfikować, dostosowując je do dziecka w wieku szkolnym. Ponadto warto wykorzystać jeszcze kilka innych propozycji!  

Rysowanie oburącz i żonglowanie

Rysowanie lub pisanie oburącz i żonglowanie to ćwiczenia często wykorzystywane do tzw. treningu mózgu (i to także dorosłych!), bo poza samą umiejętnością koncentracji rozwijają też percepcję wzrokową (np. widzenie peryferyjne), świadomość ciała i koordynację wzrokowo-ruchową.

Rysowanie oburącz to zaangażowanie obu dłoni do szkicowania tego samego obrazka – lewa ręka rysuje jego lewą część, a prawa – prawą. Dla ułatwienia lewą stronę ilustracji można wydrukować, aby jedynie wodzić lewą ręką po konturach, a prawą w tym czasie rysować zgodnie z odbiciem lustrzanym (w przypadku dziecka leworęcznego na odwrót). Do żonglowania również należy podejść „rozwojowo” – najpierw wystarczą dwie piłeczki, a następnie można dokładać kolejne.

Zabawy „detektywistyczne”, czyli pytania i odpowiedzi

Wraz z koncentracją uwagi w parze idzie ciekawość i dociekliwość, dlatego warto zaproponować dziecku, aby wcieliło się w rolę detektywa!

Taka zabawa może przyjąć różne formy. Jedną z nich jest przedstawienie dziecku zdjęcia lub obrazka oraz zadanie kilku pytań (np. „ile osób jest na obrazku?”, „co robi osoba na obrazku?”, „jaki ma kolor oczu?”). Dziecko dostaje czas na zapoznanie się z obrazkiem (np. jedną minutę) i odpowiada na pytania. Zadaniem młodego człowieka może też być ułożenie jak największej liczby pytań do danej ilustracji.

Programowanie gier komputerowych

Warto też wsłuchać się w zainteresowania dziecka i zaproponować aktywność, która na nie odpowiada, a jednocześnie rozwija koncentrację i inne umiejętności (logiczne myślenie, kreatywność, rozwiązywanie problemów). Taką aktywnością jest programowanie gier komputerowych, którym młodzi ludzie mogą zająć się już od pierwszych klas szkoły podstawowej.

Programując, aby osiągnąć sukces – w tym wypadku stworzyć działającą grę, o czym marzy wiele dzieci – trzeba być skupionym i odpornym na rozproszenia. To naturalna ścieżka do poprawy koncentracji uwagi, która w dodatku „wciąga” – wizja sukcesu jest silniejsza niż widmo niepowodzenia czy trudności w skupieniu, a ze wsparciem nauczycieli Gigantów Programowania da się je szybko przezwyciężyć! 

Czy ćwiczenia na koncentrację uwagi są potrzebne?

Umiejętność koncentracji warto ćwiczyć niezależnie od tego, czy dziecko potrafi być skupione, czy ma na tym polu jakieś problemy. Bodźcem do rozpoczęcia tego typu ćwiczeń powinny być dla rodziców zwłaszcza sytuacje, w których dziecko:

• szybko się zniechęca – nie potrafi zająć się czymś na dłużej, szybko się nudzi i męczy, nie chce kontynuować zabaw i zadań;
• pracuje wolno – znacznie wolniej niż wymaga tego konkretna czynność lub zadanie, nie może go wykonać „na raz”, musi robić sobie przerwy;
• jest nieuważne – co prawda podchodzi do zadania i stara się je wykonać jak najszybciej, ale kosztem licznych błędów, których nie zauważa;
• jest rozkojarzone – sprawia wrażenie zamyślonego, rozmarzonego, jego tok myślenia co chwila odbiega od wyznaczonego dla konkretnego zadania.

Oczywiście trzeba pamiętać, że każdemu zdarzają się spadki koncentracji. Ponadto zdolność do koncentracji uwagi wzrasta wraz z wiekiem –  nie można wymagać od trzylatka, że zaangażuje swoją uwagę na dłużej niż 15 minut. Dopiero po 10. urodzinach czas koncentracji uwagi wzrasta do 45-55 minut. I zawsze najbardziej produktywne jest jedynie kilka pierwszych minut!

Sprawdź nasze kursy programowania

Dlaczego umiejętność koncentracji warto ćwiczyć?

Koncentracja jest umiejętnością, którą wykorzystuje się każdego dnia – bez niej życie byłoby uciążliwe, przepełnione frustracją i stresem. Koncentracja jest gwarancją powodzenia niemal każdego zadania – to ona pozwala wykorzystać potencjał mózgu, zwiększyć skuteczność myślenia i zapamiętywania. Ta umiejętność jest potrzebna do nauki i rozwoju intelektualnego, a w niektórych zawodach wręcz determinuje efektywną pracę – np. na stanowisku programisty, analityka czy naukowca.

FAQ:

Na czym polegają ćwiczenia na koncentrację uwagi?

Na „wymuszeniu” koncentracji uwagi poprzez dostarczenie motywacji do realizacji konkretnego celu czy zadania, np. podczas zabawy czy rozgrywek w „planszówkach”.

Kiedy zaproponować dziecku ćwiczenie na koncentrację uwagi?

Zwłaszcza wtedy, gdy rodzice zaobserwują, że dziecko jest rozproszone i nie potrafi się skupić. Jednak nawet jeśli dziecko jest skoncentrowane, nadal warto ćwiczyć tę umiejętność!

Z czego wynikają problemy z koncentracją uwagi?

To zwykle słabszy dzień, złe samopoczucie, „rozpraszacze” (np. włączony telewizor w tle), czasem problemy w rodzinie czy grupie rówieśniczej, brak motywacji, zbyt mało ruchu lub niedobór ważnych składników odżywczych.